فوائد و مضرات لبنیات
پنیر
پنیر را صبح نخورید و شب پنیر لیقوان کم نمک بخورید با نان و سبزی چند گردو و چند خرما
مفید برای: 1- کم خونی 2-ساییدگی استخوان 3- پوکی استخوان
مضرات شیر و ماست پاستوریزه
32 تا بیماری برای ماست نوشتم و 10ساعت درس دادم، گفتیم که وقتی
بچه ماست بخوره (منظورم ماست پاستوریزه است) بچه پیش فعال می شه، گفتم که
بچه پیش فعال یعنی چی، مثلاً کسی ماست می خورد 4 ساعت می خوابد دیگه
توان اینکه یک تحقیق 30 دقیقه ای کنه ندارد.
خوب حالا شیر، شیر معمولاً یک قندی داره به نام لاکتوز، در افراد بزرگ سال انزیم لاکتوز وجود ندارد در نتیجه با خوردنش حالت تهوّع می گیرند یا دچار اسهال می شوند یا دچار یبوست می شوند؛ خوب جدیداً امدن شیر های کم لاکتوز تولید کردند درحالی که شیری این طوری باشه دیگه به درد نمی خوره، ما نمی گوییم شیر بد، ماست بد، اگر رفتید داخل یک ییلاقی که گوسفند فقط علف صحرا را خورده، بخورید نوش جانتون ولی ماستش را کمتر بخورید، یکم به ماستش نعنا، پونه، نمک ، موسیر بزنید و کم بخورید عیبی نداره ولی ماست های پاستوریزه می خورید و عصبی می شوید خوب ماست چه کار می کنه؟ یک چهارم ماست اسید لاکتیک است، اسید لاکتیک چه کار می کنه؟ ایجاد اسیدوز در بدن شما می کنه که دو قسمت بدن تان را فعال می کنه یکی ریه است که به نفس نفس می افتی که این هیدروژن را خارج کنه یکی هم کلیه تون فرسوده می شود تا این حالت اسیدی ماست را خارج کنه، خوب داخل مغز چه اشکالی ایجاد می شه؟ نورون های مغزی را فعالیتش را کم می کنه.
کلسیم موجود در شیر و ماست جذب نمی شود!
این مقدار کلسیمی که امروزه توصیه می شود استفاده شود منطقی
نیست. استفاده از سه لیوان شیر روزانه که برابر است با 1000 میلی گرم
کلسیم در روز که 900 میلی گرم آن از طریق مدفوع و 100 میلی گرم آن از
طریق ادرار دفع می شود. سوال: چقدر از این مقدار کلسیم مصرف شده جذب شده
است ؟...
برای اطلاعات بیشتر مقاله متابولیسم کلسیم و فسفات را بخوانید.
مضرات ماست چکیده نشده
امروزه خوردن ماست در کنار غذا برای خیلی ها یک عادت شده است. ولی
باید دانست که طبع ماست سرد و تر بوده و اسید لاکتیک زیاد تولید میکند.
ماستی که چکیده نباشد در آب آن سردی زیاد است. مضرات مصرف زیاد ماست چکیده
نشده:
1-
پوکی استخوان و سائیدگی استخوان
2-
شب ادراری بچه ها
3-
یبوست
4-
ناراحتی اعصاب و روان
5-
صرع (برای کسانی که طبع سرد دارند)
6-
عرق کردن زیاد
7-
آلرژی
8-
عرق کردن زیاد (کف دست – زیر بغل – کف پا)
9-
ارترز
10-
رماتیسم
11-
سیستم ایمنی بدن را کم می کند خار استخوانی در پاشنه پا یا در استخوان دنبالچه ایجاد می کند و نمی تواند روی صندلی بنشیند.
سعی کنید بجای ماست سالاد استفاده کنید. اگر ماست میل داشتید از ماست چکیده + نمک + پونه کوهی یا نعناع + کاکوتی + پودر موسیر بمقدار کم استفاده کنید .
طب مکمل برای سرگیجه
نیم مشت از گیاه خشک شده بادرنجبویه را در یک لیتر آب می جوشانند و در مورد سرگیجه روزانه دو فنجان از آن می نوشند.
- مصرف سالاد بولاغ اوتی (ترتیزک آبی – علف چشمه) در موارد سرگیجه های شدید، موجب ایجاد تعادل مجدد می کند.
- فرآورده های داروئی سنبل ختائی سرگیجه را تسکین می دهد.
صورت دارویی: مقدار 20 تا 40 گرم ریشه خاک کرده یا سرشاخه جوان و تازه گیاه را در یک لیتر آب دم می کنند و روزانه یک فنجان می نوشند.
- خوردن سیر برای درمان سرگیجه توصیه شده است.
- هرگاه زود رفع شود و باز ظاهر گردد از خون باشد باید خون کم نمایند.
- اگر کثرت فکر و فراموشی یا ضعف مفرط نبض باشد، از سودا باشد: باید عرق بیدمشک و گلاب بنوشند، چه ترش و چه شیرین.
- چون با خنکی ها (از خوردنی و مالیدن) نفع یابد و زود دفع شود از صفرا باشد: باید آبغوره بی نمک یا آب انار یا آب لیمو بنوشند، چه ترش و چه شیرین.
- اگر گوش ها صدا کند و در سر چیزی حرکت داشته باشد از باد سرد باشد. باید فلفل یا تنباکو را نرم کوبیده در بینی کشیده عطسه آورند و یا مشک یا زعفران یا گلاب ببویند.
- هرگاه عطسه آید و بینی خشک باشد و هنگام دوار سرگیجه، عرق خفیف بر پیشای نشیند و ضبط خود از سقوط غیر ممکن باشد از باد گرم باشد. اگر از بینی خون ظاهر شود اندکی خون بگیرند. اگر نخواهند خون کم می کنند مسهل بنوشند.
- اگر از حرارت آفتاب و گرما و دود و بو و امثال آن باشد:
مسهل ملایم، موافق طبع بخورند. تنقیه نرم نمایند. ترشی بنوشند. سپس قلب و دماغ را تقویت نمایند.
- اگر، گرمی بر سر رسد و آرام گیرد از بلغم باشد:
باید طبع را با ملین یا مسهل ملایم نرم نمایند و شبت را جوشانده سر را بخار آن بدارند یا آب بابونه یا آب نعناع در بینی چکانند. یا آب عسل غرغره کرده و شربت آب عسل بنوشند.
- دم کرده برگ آرتیشو برای رفع سرگیجه مفید است.
- موقع ابتلا به این نوع سردرد، مریض باید از خوردن هرنوع غذا امساک کند و فقط آب سیب بنوشد و در یک اطاق نسبتا ساکت و آرام استراحت کند. ماساژ ملایم روی شانه و گردن در هنگام شروع سردرد کمک بسیار در تخفیف آن می کند.
- جوشانده یک استکان از بابونه رومی قبل از هر غذا برای درد نیمه سر (میگرن) بکار می رود.
- خرفه برای درمان میگرن (درد نیمه سر) اثر شفابخش دارد. در این مورد ممکن است برگ له کرده خرفه را در محل پیشانی قرار دهند و یا شیرآبه خرفه را بر پیشانی چند مرتبه بمالند.
- خوردن ریحان به صورت خام و یا به صورت دم کرده 20 تا 50 گرم از آن در یک لیتر آب، در معالجه میگرن (درد نیمه سر) اثر شفابخش دارد.
- برای آرام کردن میگرن یک مشت نعناع را در یک لیتر آب ده دقیقه بجوشانند و پارچه کمپرس را در آن خیس کنید و روی پیشانی و شقیقه های خود بگذارید.
- دم کرده برگ درخت گلابی درد سر و میگرن را تسکین می دهد.
دستور: صد و ده گرم برگ خشک درخت گلابی را در یک لیتر آب جوش دم کنید و بیست دقیقه بگذارید بماند بعد آن را صاف کرده و یک گلابی درشت را بدون آنکه پوست بکنید. به قطعات نازکی ببرید و در آن بریزید و موقعی که درد میگرن شروع شد یک فنجان از آن بنوشید خواهید دید که درد سر و میگرن تسکین خواهد یافت.
- مقدار پنجاه گرم گل اسطوخودوس را که خشک شده باشد در یک لیتر آب جوش دم کنید و 12 دقیقه بگذارید بماند بعد آن را صاف کرده و با عسل شیرین سازید و هر روز 3 فنجان از آن بنوشید.
مقدار 15 تا 30 گرم دانه هاب خشک رازیانه را که خرد کرده اید در یک لیتر آ ب سرد بریزید و روی آتش بگذارید تا بجوش آید و یک دقیقه بجوشد بعد آنرا برداشته و ده دقیقه بگذارید. سپس از صافی رد کنید و با عسل شیرین سازید و یک فنجان از این جوشانده را بنوشند، میگرن را آرام می سازد و خواب را راحت و عمیق می کند.
- مقدار 3 تا 5 گرم ریشه زنبق جهت میگرن بصورت جوشانده ملایم میل شود.
- دم کرده گرم برگ آرتیشو در یک لیتر آب، به مقدار 250 گرم در روز میل نمایند برای سرگیجه – میگرن (درد نیمه سر) مفید است.
- تخم کاسنی را بکوبند و با گلاب بیامیزند و بر سر نهند بهبودی حاصل نماید.
- باید بادام تلخ را کوبیده و به شکل ضماد درآورند و آنرا روی قسمت هایی که درد می کند گذاشت.
- کمپرس آب لیمو که کمی هم به آن نمک زده باشند با برش های نازک لیمو انجام دهید فورا سردردهای شدید (میگرن) و انواع سردردهای عصبی را آرام می کند.
- برای درمان درد نیمه سر ( میگرن) دم کرده برگ به لیمو (ورون) اثر شفابخش دارد. برای این منظور مقدار 5 تا 10 گرم برگ به لیمو را در نیم لیتر آب جوش دم کرده، بیمار روزی چند استکان از آن میل نماید.
منبع: http://3-m.ir
طب سنتی و اسلامی
بزرگان این طب آنقدر قدرت علمی داشتند که اغلب تصویری فوق بشری را تداعی می‌کردند . نوآوران و نوابغی چون رازی ، ابوعلی سینا ، جرجانی ، بقراط ، جالینوس و ... که هر یک به تنهائی ضمن طبیب بودن ، فیلسوف نیز قلمداد می‌شدند .
بیماری یا مرض را حکما بدین گونه معنی می کرده اند که : هرگاه فعلی از مجرای طبیعی
خود انجام نشود مرض رخ داده است ( اختلال در افعال ) آنوقت در بخش طب نظری قسمتی
داشته اند به نام امور طبیعیه که از ارکان ، امزجه، اخلاط ، اندام ، ارواح ، قوی و
افعال تشکیل یافته است . همانگونه که گفتیم وقتی مرضی حاصل می شد ، یعنی اختلال در
افعالی رخ می داد ، طبیب با تجربه ای که داشت ، پی به نوع اختلال در قوی و از آنجا
به اختلال در ارواح و از آنجا به اختلال در اندام و از آنجا به اختلال در اخلاط و
از آنجا به اختلال در امزجه و از آنجا به اختلال در ارکان بیمار پی می برد .
سپس با تغییر دادن ارکان بیمار توسط غذاها ، داروها یا تدابیر عملی ( مثل حجامت و
فصد و ... ) باعث درمان بیماری می شده است .
در این طب ریشهٔ همه بیماریها بر میگردد به وجود اخلاط چهارگانه در بدن که عبارتند از: خون (دم) ، صفرا ، بلغم ، سودا که دو خلط اول طبع گرم دارند و دوتای دیگر طبعشان سرد است و انسان قاعدتاً بایستی چهار خلط نامبرده فوق را به اندازه استاندارد در بدن داشته باشد . هرگاه یکی یا دوتا یا بیشتر ، از این اخلاط نقصان یابد یا زیاده شود ، سیستم طبیعی بدن بهم ریخته و بر اساس غلبه یکی از اخلاط ، روح و جسم بیمار آزرده گشته و نیازمند تدابیر درمانی میگردد . راز توفیق اطباء هم در شناخت همین اخلاط است .
اخلاط جمع خلط است و خلط جسم سیال و تری است که غذا پس از هضم به آن تبدیل می شود . توضیح آنکه حکما معتقد بوده اند وقتی غذا خورده می شود اول توسط معده به کیموس معدی ( منظور مایعی خمیری شکل حاصل از هضم غذا در معده است ) تبدیل می شود ، که به این عمل طبخ معدی یا طبخ اول گویند . سپس از طریق مجاری ناپیدای روده توسط عروق ماساریقا به کبد رفته در آنجا پخته ( در اصطلاح امروزی متابولیزه ) می شود که به آن طبخ دوم گویند.
اخلاط چهارگانه عبارتند از :
الف) سودا :
ماده ای است سیاه رنگ که در
جگر تولید می شود و جایگاه اصلی آن طحال است .
طبع آن مانند خاک سرد و خشک و
مزه آن گس متمایل به تلخی است.
سودای طبیعی همان رسوباتی است
که در خون ایجاد می گردد و تیرگی خون از آن است. مزه آن بین شیرین و گس و متمایل به
تلخ است.
سودای طبیعی بعد از تراوش از جگر دو قسمت می شود ، قسمتی که همراه
خون است وجود آن در خون باعث نیرومندی و استحکام آن می شود و نیز سبب تغذیه استخوان
ها می شود .
قسمت دیگر سودای طبیعی ، از خون خارج می شود و به طحال می رود و
سبب تقویت دهانه معده می شود و نیز دهانه معده را بوسیله ترشی خود تحریک می کند و
سبب آگاهی انسان از گرسنگی و تحریک اشتها می شود.
ب) بلغم :
مایعی است که در معده تولید می شود و در بدن جایگاه خاصی ندارد و
در تمام سطح بدن همراه با خون در جریان است . بلغم طبیعی در روند طبیعی خویش به خون
تبدیل می شود . در واقع بلغم خون خامی است که در صورت پخته شدن به خون تبدیل می شود
. مزه این نوع بلغم شیرین است و طبع آن سرد و تر است.
وجود بلغم برای
اندامهای بلغمی مانند مغز و اندام های پر حرکت مانند مفاصل ضروری است زیرا وقتی
اندام های بدن از جذب مواد غذائی محروم می گردند ، به وسیله حرارتی که بلغم ایجاد
می کند نیرو می گیرند.
ج) خون :
خون مایعی است سرخ رنگ ، گرم و مرطوب و جایگاه آن در کبد است و از
طریق رگها در سطح بدن پخش می شود و عامل رسیدن غذا به اندام ها است . از این نظر
خون برترین و مفیدترین اخلاط در بدن است .
خون طبیعی خونی است سرخ رنگ ،
بسیار شیرین ، دارای طبیعتی گرم و تر و عاری از بوی بد . خونی که از جگر خارج می
شود و به قلب برده می شود بدلیل آنکه حامل مواد غذائی و سودا و صفرا و بلغم است ،
غلظتش زیاد است . این خون در فاصله جگر تا قلب ، آب اضافی و مقداری از سودا و صفرا
و بلغم خویش را از دست داده و سرخ تر و روشن تر و روانتر از خون قبل می شود.
د) صفرا :
مایعی زرد رنگ ، تلخ و دارای طبع گرم و خشک است. این خلط در جگر
تولید می شود و جایگاه آن در کیسه صفرا است. صفرای طبیعی که همان کف خون است ، رنگش
مانند خون سرخ است.
صفرا مانند خون برای اندام های بدن لازم و ضروری است.
صفرا به خون لطافت می بخشد و عبور آن را از مویرگها و مجاری باریک امکان پذیر می
سازد . شش ، اندامی است که نیازش به صفرا بیش از اندام های دیگر است
زیرا صفرای طبیعی خون ، کمک کننده خوبی در عمل دم و بازدم است. صفرا سبب شستن روده
ها از بلغم می شود (ضد بلغم) و نیز باعث تحریک ماهیچه های مقعد در انتهای دستگاه
گوارش می شود و در نتیجه سبب احساس رفع قضای حاجت به انسان دست می دهد .
طبق
نظر رازی اگر مقداری از خون را در ظرفی شیشه ای بریزیم و آن را مدتی به حال خود وا
گذاریم ، خواهیم دید که مایع مورد آزمایش به چهارطبقه تقسیم می شود :
الف) طبقه زیرین که دارای رنگی سیاه و چون دُرد در کف ظرف ته نشین می شود ، سودا است که از فیبرین خون لخته شده و گلبول های قرمز رسوب یافته تشکیل شده است .
ب) طبقه دوم که رنگ آن روشن تر از طبقه زیرین است و حالتی شبیه به سفیده تخم مرغ دارد ، بلغم است که از گلبول های سفید و پلاکت ها تشکیل می شود .
ج) طبقه سوم که بعلت وجود هموگلوبین ، دارای رنگی قرمز خواهد بود و خونابه را تشکیل می دهد ، خون ( دَم ) است.
د) طبقه روئین که کف مانند است و دارای رنگی زرد می باشد ، صفرا است.
با توجه به طبقات چهارگانه اخلاط و مقایسه آن با طبقات عناصر چهارگانه ، خواهیم دید که مشابهت نزدیکی در آنها وجود دارد . جالینوس بر اساس جایگاه خاص اخلاط چهارگانه در خون و شباهت آن با جایگاه عناصر چهارگانه در طبیعت ، هر یک از اخلاط را با یکی از عناصر شبیه دانسته است و در حقیقت این نظر مشترک همه دانشمندان طب قدیم بوده است و اساس طب قدیم بر پایه آن استوار است.
خلط عنصر صفت وزن
صفرا = آتش = گرم و خشک = سبک مطلق
خون = هوا = گرم و تر = سبک زیاد
بلغم = آب = سرد و تر = سنگین زیاد
سودا = خاک = سرد و خشک = سنگین مطلق
در ذیل به علایم غلبه اخلاط چهارگانه اشاره می‌کنیم.
۱. غلبه خون (دم) : سنگینی سر ـ سرخی رخسار و زیان ـ جستن رگهای جهند سر ـ کاهلی در اعضاء (کسالت) میل به خواب ـ خواب زیاد (پر بازده) سنگینی خواب صبحگاهی ـ خمیازه ـ وزوز در گوش ـ نبض ستبر ـ شیرینی طعم دهان ـ میل به گوشت و شیرینی ـ رویای مکرر رنگهای سرخ در خواب ـ دمل و جوش در بدن ـ خونریزی بن دندانها ـ سرخی ادرار ـ خفقان ـ سرعت رشد موی زیاد ـ سیاهی غلیظ ماندگار مو ـ بزاق عادی و رطوبت و تعریق زیاد ـ بزرگی اندام دست و پا ـ حرکات بدن چست و چالک است ـ ناسازگار با غذاهای گرم و شیرینی ـ وضعیت چشم معمولی (از نظر پف و گودی زیر چشم) ـ پر انرژی ـ آلرژی بهاره ـ شیوع سنی تا بیست سال ـ قوای باء زیاد و توانمند.
۲. غلبه صفرا : زرد شدن پوست ، زبان و چشمها ـ تلخ شدن دهان ـ خشک شدن زبان ـ تشنگی مفرط ـ بی‌اشتهائی ـ بار دار و سیاه شدن زبان ـ فرو رفتگی زیر چشمها ـ لاغری ـ سوزش سر دل ـ تهوع ـ زردی ادرار ـ تندی نبض ـ درد پهلو ـ گزگز بدن ـ کاهش قوای بدن ـ (جسمی و جنسی) بیخوابی ـ تخیل رویاهای زرد رنگ ـ رشد مو معمولی ـ سفید شدن معمولی موی صاف ـ دیر مریض شدن ـ ناسازگاری با محیط‌های گرم ـ پوست گرم و خشک ـ خشکی و لاغری اندام‌ها ـ سرعت حرکات بدن معمولی ـ کم خواب (پر بازده) ـ میل به ترشی ـ جدی ـ پشتکار زیاد ـ مدیر و منظم ـ عصبانیت زیاد و پرخاشگری ـ خشمگین ـ بدتر شدن حال فرد در تابستان و سال‌های جوانی ـ شیوعی سنی ۲۰ ـ۴۰ سال ـ قوای باء متعادل و توان عادی جماع ـ راه رفتن بی‌اراده ـ پهن بودن قفسه سینه ـ باریکی کمر ـ دراز بودن قد.
۳. غلبه بلغم : سفیدی و نرمی پوست بدن ـ سردی و رطوبت پوست ـ زود سفید شدن ریش و مو ـ عدم تشنگی ـ شوری دهان ـ آروغ ترش ـ نفخ معده ـ ترش کردن ـ کندی حواس و منگی ـ کندی حرکات (تنبلی) ـ رقیق شدن آب بینی ـ سفیدی ادرار ـ تکرار ادرار ـ لکنت زبان ـ خواب زیاد کم بازده ـ رویای آب و برف و باران ـ تخیل اشیای سفید ـ دردهای استخوانی ـ ناسازگار با غذاهای سرد ـ چشم سفید با پف زیر چشم ـ بی‌قیدی ـ فراموشی ـ اختلال حافظه ـ بد حال در زمستان ـ نبض ضعیف، نازک، کند و مبهم ـ قوای باء (ضعیف و ناتوان) زود بیمار شدن ـ سرعت رشد مو کم است ـ خال‌های سفید و گوشتی ـ شیوع سنی ۶۰ سال به بالا ـ بیمار ترسو.
۴. غلبه سودا : تیرگی پوست بدن ـ خال سیاه و لک‌های تیره (بهق) سرعت کم نمو مو ـ زبان بدون نشانهٔ خاص و گاهی تیره ـ بزاق معمولی ـ دهان ترش یا بی‌مزه (صبحگاهی) ـ زود بیمار شدن ـ رنگ ادرار عادی گاه مایل به سیاه ـ پوست سرد و خشک ـ لاغری قفسه سینه و کوچک عضلات ـ خواب معمولی ولی آشفته توام با کابوس ـ اشتهای کاذب ـ سیری زودرس ـ هرس ـ دودلی و ترس از مرگ ـ بی‌حوصلگی و افسردگی ـ اندیشه‌های بد (شکاکیت و وسواس) ـ فکر و خیال فراوان ـ غصه و خود خوری ـ زود رنجی ـ بیزاری از سر و صدا ـ اضطراب ـ خفگی ـ بی‌قراری ـ بیخوابی ـ مردم گریزی ـ رویای سیاهی در خواب ـ گوشه‌گیری و تنهائی ـ شیوع سنتی ۴۰ تا ۶۰ سالگی ـ ترسو ـ میل جنسی زیاد و توان کم .
دراصطلاح طب قدیم این خصوصیات را امزجه و خصوصیت هر خلط را مزاج گفته اند که مهمترین اصل طب قدیم را تشکیل می دهد.
مقصود از مزاج ، ترکیب و امتزاج عناصر میباشد که قابل تفکیک نمیباشد و کیفیت جدیدی به وجود میآورد . باید دانست که هر فردی دارای مزاجی است مربوط به خود که با مزاجهای دیگر افراد متفاوت است . دانشمندان طب گیاهی معتقدند همانطوریکه افراد بشر از حیث شکل ، اندام ، قد ، وزن و صورت ظاهری تفاوت دارند از حیث وضعیت بدنی نیز مختلف اند و این اختلاف به علت موادی است که بدن آنها را می سازد ، ورود روزانه اجزاء و مواد مختلف به بدن باعث به وجود آمدن مزاج می شود .
لذا میتوان گفت که مزاج حالت فعالیت کل بدن یا اجزای بدن است . به عبارت دیگر حالت و وضع بدنی هر فرد را مزاج گویند. مزاج ها دو دسته هستند:
الف) مزاجهای مفرد که دو تای آنها در طبیعت با هم برابر هستند ولی سومی از چهارمی قویتر میباشد. مثلاً اگر گرمی و سردی مساوی باشد و خشکی بر تری غلبه نماید ، گویند مزاج خشک است.
تعداد مزاجهای مفرد چهار تا میباشد: گرم ، سرد ، خشک و مرطوب.
گرمی را به علت وجود انرژی
سردی را به علت تفرق و ضعف
خشکی را به علت افزایش املاح در بدن
رطوبت را به علت جمع شدن مایعات در سلولهای بدن می دانند.
ب) دسته دوم مزاجهای مرکب میباشند که دو صفت به صورت غالب میباشند و دو صفت مغلوب و در نتیجه چهار مزاج مرکب باشد:
گرم و خشک ، گرم و تر ، سرد و تر ، سرد و خشک.
در کل نه نوع مزاج خواهیم داشت ، چهارتا مفرد و چهار تا مرکب و یکی معتدل میباشد
منبع : برگرفته وتالیف از سایت های www.pishgo.ir , www.daneshju.ir , www.aftab.ir
آداب غذا خوردن
1- تا گرسنه نشدید غذا نخورید .2- نیم ساعت قبل از غذا یک لیوان آب را در سه جرعه بنوشید .
3- قبل از غذا دستها را بشویید .
4- زمانی که سالم و شاداب هستید هر چه هوس کردید بخورید .
5- هنگام کسالت هر چه هوس کردید نخورده و عکس آنرا بخورید .
6- مقدار کمی نمک بچشید. (برای سالم ماندن دندانها وجلوگیری از پوسیدگی)
7- به زیبایی سفره و غذا خوب نگاه کنید. (انرژی چشمان با غذا منتقل می شود)
8- غذا را با سالاد تزیین شده شروع کنید. (زیرا خام است و میکروب ندارد)
9- هر لقمه را 40 تا50 بار بجوید .
10- در صورت امکان با سه انگشت غذا بخورید. (انرژی انگشتان به غذا منتقل می شود)
11- در بین غذا آب یا نوشابه ننوشید .
12- انرژی داده شده به غذا با خوردن آن به بدن منتقل می شود. در این حالت غذای مصرفی نصف می شود .
13- نمک کم بخورید .
14- دو تا سه لقمه مانده سیر شوید دیگر غذا نخورید .
15- بعد از غذا مقداری نمک بچشید.(ترشی معده را رفع میکند)
16- بعد از میل غذا دراز بکشید و پای راست را روی پای چپ انداخته دستها را زیر گردن قرار داده چشمها را بسته و بهیچ چیز فکر نکرده بمدت 5 تا 10 دقیقه سپس بلند شده در این حال خستگی غذا رفع شده و انگار غذا نخورده اید
منبع: http://www.tebbeghorani.com
صفرا
صفرا به معنی رنگ زرد و نیز به معنی زرد آب و آن مایعی است که کبد آنرا افراز میکند. طعم آن تلخ و دارای املاح معدنی هرگاه در مجاورت هوا واقع شود تغییر رنگ می دهد و سبز رنگ می شود . گاه در بدن ته نشین می گردد و تولید سنگ صفرا می کند . این ماده در موقع وارد شدن غذا به معده مترشح و در کیسه صفرا رویهم جمع می شود و پس از ورود غذا در معده روی آن ریخته می شود و عمل پانکراس وکار روده ها را تسهیل می کند هر گاه مجرای صفرا بسته شود صفرا به وسیله کبد داخل خون شده و تولید بیماری یرقان می کند . علائم جمع آوری صفرا در معده قی و زردی چشم و تلخی دهان و خشکی و درشتی زبان و عطش زیاد و ضعف اشتها به غذا می باشد .
کیسه صفرا را خوب بشناسید : در زیر کبد کیسه کوچکی به اندازه یک خرمای درشت و یا یک گردو وجود دارد .صفرائی که از کبد ترشح می شود درون آن جمع می گردد و بعدا در موقع غذا خوردن با هضم غذایی این کیسه منقبض شده و مقادیری از صفرا موجود خود را وارد روده دوازدهه می کند ، کیسه صفرا متاسفانه گاهی دچار عفونت می شود و در نتیجه چرک کرده که در آن صورت علائمی شبیه به علائم آپاندیسیت ظاهر شده وب یمار دچار درد زیر دنده های راست همراه با استفراغ و لرز می شود که به اصطلاح پزشکان مجبور می شوند که صفرا را بردارد . گاهی به علت املاحی که در کیسه صفرا وجود دارد . در این کیسه سنگ به وجود می آید .به این ترتیب که تعدادی میکروب وارد کیسه صفرا شده و املاح صفرا به تدریج روی آنها رسوب می کند و سنگ به تدریج بزرگ می شود و یا ممکن است تعداد سنگها زیاد شود. گاهی دیده می شود که تا چهل با پنجاه سنگ در کیسه صفرا جمع شده است. این سنگها گاهی جلو مجرای خروجی کیسه صفرا را گرفته و انسان به انسداد صفراوی دچار می شود . باید اضافه شود که کیسه صفرا گاهی در خارج کردن صفرا تنبل می شود بطوریکه صفرا مدت زمانی در آنجا محبوس می شود و به ناچار باید از داروهایی که کیسه صفرا را منقبض می کند و صفرا را به روده می ریزد استفاده کرد . این نوع داروها را به اصطلاح صفرا بر می گویند. وجود کیسه صفرا برای بدن کاملا لازم است . با این حال می توان آنرا بدون ناراحتی برداشت و بدون کیسه صفرا به زندگی عادی خود ادامه داد .
دستور برای خروج ماده صفرا از نظر طب قدیم
سنکنجبین با آب گرم بنوشید. در اخراج ماده صفرا از معده اثر تام دارد . پس از قی برای پاک کردن و تسکین حرارت معده بهتر است . رب غوره با انار، تخم کاهو ، گل نیلوفرآبی ، زرشک ، آلو بخارا ، کاسنی ، نارنج یا شربت نارنج و شربت لیمو و امثال اینها مصرف نمایند . بنفشه در طبیعت سرد و خشک . مسهل صفرا است مقدار مصرف آن از شربتش به رفق طبع و مزاج .
تمرهندی در طبیعت سرد و خشک و مسهل صفرا است و اخلاط سوخته می باشد و جهت خفقان حاد و عطش و زردی بدن مفید است . مقدار خوراک از 35تا 150 گرم میباشد بدلش آلو بخارا می باشد .
کشمش صفرا را از جوشش فرو می نشاند وبلغم را می برد و اعصاب را قوی وقلب را معتدل می کند .
غذاهای صفرا بر یعنی چه ؟
می دانیدکه یکی از وظایف مهم کبد و تهیه و ساخت صفرا است صفرا دارای خواص بسیار زیاد است . خون وقتی وارد کبد شد در آنجا تغییر می یابد و مقداری از آن در کبد باعث ساخته شدن صفرا می شود . یعنی اگر کبد دارای گردش خون منظم و سالمی نباشد نمیتواند صحیح ودرست صفرا بسازد و آنرا وارد روده کند .
کبد در شبانه روز در حدود دو کیلوگرم صفرا می سازد . این صفرا وارد کیسه می شود و از آنجا بوسیله مجرای مخصوص به روده می ریزد . اگر کبد در ساخت صفرا دچار کندی شود هضم غذاهای چرب دچار اختلال شده واحیانا دچار یرقان می شود . اگر کبد به مقدار کافی صفرا بسازد و وارد کیسه صفرا کند ، ولی صفرا در این کیسه حبس شود و نتواند وارده روده شود باز هم حالت یرقان و اختلالات هاضمه ظاهر می گردد . یعنی هم باید کبد به خوبی و به اندازه کافی صفرا ترشح کند و هم کیسه صفرا باید صفراهای ساخته شد را به آسانی در روده ریخته و چنانچه صفرا در کیسه صفرا انباشته شده و راه خارج نداشته باشد صفرای حبس شده به درون مجاری صفراوی پس زده و مانع ترشح صفرا می شود کیسه از کار ساخت صفرا باز می نماید.
وقتی این مطلب را به خوبی دانستید باید بدانید که بعضی غذاها و داروها و میوه ها دارای این خاصیت هستند که باعث ترشح مقدار زیاد صفرا به وسیله سلولهای کبدی می شود به چنین مواد و غذاها صفرا زا یا کارتپک نام داده اند ، یعنی خوردن آنها باعث می شود که سلولهای کبدی را تقویت و اگر در کار آنها تنبلی حاصل شده باشد برطرف گردد و تهیه و ساخت صفرا مجددا به حالت اول بازگردد . بعضی از غذاها و داروها خاصیت دیگری دارند یعنی کارشان این است که کیسه صفرا را منقبض کرده و باعث می شوند که تمام صفراهایی که در کبد جمع آوری شد است در اثر حرکات انقباض شدید به داخل روده بریزد . به این غذاها و داروها به اصطلاح مواد صفرابر نام نهاده اندکه دارای انواع و اقسام مختلف هستند و روغن زیتون و آب زرشک ، سولفات دو منیزی ، تره فرنگی و امثال آن در زمره آنهاست .
بدین وسیله ملاحظه می کند که انسان به مواد صفرازا و هم به مواد صفرا بر نیاز دارد زیرا این مواد وقتی با هم تجویز شوند باعث می شود که هم کبد صفرای زیادی ترشح کند و هم کیسه صفرا این صفرا ها را در روده بریزد .به هر حال اگر کبد شما خسته است . اگر عادت داریدکه غذای چرب بخورید ، اگر عادت دارید که ورزش وپیاده روی نکنید ، میوه و سبزی خام زیاد بخورید . صلاح است مواظب خود باشید زیرا خوردن غذاهای پرادویه و چرب ، شب زنده داری ، عصبانیت ، انجام کارهای سنگین و بدون تفریح باعث خستگی شدیدکبد می شود و وقتی کبد خسته شد اشتها مختل می شود. و انسان وقتی غذاهای چرب می خورد سنگین می شو و بعد از غذا تنبل می گردد . وضعش طوری می شود که نمی تواند با میل و رغبت کارکند و گرفتن رژیم های غذایی می تواند وضع مزاجی انسان را مرتب کند .
در مواردیکه مجاری کیسه صفرا مریض شده بایدکاری کرد که دوباره به کار افتد . اختلال مجرا و کیسه صفرا در اثر غذاهای گوشتی و چربی و ناسازگاری شیمیایی ترکیبات اغذیه پیدا می شود و باید توجه کرد که اختلالات عصبی نیز در بیماری مجرای کیسه صفرا تاثیر فراوان دارد مانند : غم و غصه ، نومیدی درکار ، افکارمنفی ، اندیشه های حزین زیان بخش ، خود پرستی ، و افکار ترسناک تاثیر زیادی در اختلال کار کیسه صفرا دارد واحتقان خون در کیسه صفرا اغتشاش و اختلالی در دستگاه بدن بوجود می آورد که اگر مدت زمان طولانی بشود نوعی سرطان ایجاد میکند که صفرا دگرگون می شود و خون بدن را مسموم می کند.
درمان از نظر پروفسور کاپو ایتالیائی : معالجه کیسه صفرا با رژیم انگور اگر بافر است . در موارد اختلال کیسه صفرا باید دقت و توجه کرد که انگور زیاد رسیده و شیرین نباشد . برعکس انگور ترشی باشد . اگر انگور ترش در دسترس شما نبود می توانید آب انگور شیرین را بگیرید و بعد آب خالص به آن اضافه تا شیرینی آن کم شود و یک روز در میان بجای آب انگور آب لیمو ترش را با سوپ پیاز پخته مصرف کنید . در روزیکه بجای آب انگور آب لیمو می خورید باید هر ساعت آب دو لیمو تازه را گرفته بنوشید و ناهار و شام سوپ پیاز پخته بخورید .
----------------------------------------------------------------------------------------
خوراکیهای صفرابر
- از دم کرده بابونه به منظور صفرابر استفاده می شود.
صورت دارویی: دم کرده 2 تا 3 قاشق سوپخوری گلهای بابونه در 3 فنجان آب برای مصرف در 2 یا 3 مرتبه در روز.
- زرشک را جوشانده، شربت کنند و میل کنند.صفرا را رفع نماید.
- خوردن عصاره ترتیزک به مقدار مناسب قدرت هضم را زیاد و صفرا را از بین می برد.
- مقدار 12 گرم اقاقیا را در یک لیوان آب جوش، دم کرده قبل از نهار و شام یک استکان بنوشند که صفرابر است.
- آبغوره مقوی اعمال هضم،مقوی کبد و دافع صفرا می باشد.برای این منظور ممکن است روزانه یک قاشق مرباخوری یا غذاخوری،چند روز متوالی تناول نمایند.
- یکی از منافع سکنجبین آن است که چون آن را با یخ خنک کرده بنوشند صفرا را می برد و از التهاب حرارت معده می کاهد.
- آلبالو صفرابر خوبی است.قی و اسهال صفراوی را درمان می کند.
- پونه دارای اثر صفرابر است.
غذاهای مفید برای کبد
غذاهای مفید برای کبد عبارتند از:
انواع میوه جات، سبزیجات، بخصوص کاهو و هویج و خیار، روغن
زیتون، انار و شاتوت که اثر معجزه آسایی روی کبد دارند. در حقیقت شاتوت ضد
هپاتیت است. انواع بذرهای ملین از قبیل خاکشیر، اسفرزه، بارهنگ، تخم ریحان و
تخم شربتی، بالنگو، شیرخشت، ترنجبین، فلوس به مقدار کم، سوپ جو، آش جو،
نان جو، بخصوص نان جوی دوسر و نوشیدن روزانه حداقل شش لیوان آب خنک نیم
ساعت قبل و دو ساعت و نیم بعد از غذا، سالاد فصل همراه با لیموترش تازه و
روغن زیتون قبل از غذا، زرشک و آب زرشک، عسل، کشمش، توت و انجیر، برگه هلو و
برگه زردآلو، کدو خورشتی، کدو حلوایی، کنجد، اسطوخودوس، بادرنجبویه،
کاسنی، آب مرکبات، مغز بادام خام.
با تغذیه صحیح و مناسب می توان کبد را سالم
نگه داشت. در واقع سالم بودن کبد مساوی است با سلامت جسم و روح. یکی از
شگفتی های کبدترشح ماده ضد ویروسی است به نام اینترفرون. این ماده زمانی
تولید می شود که کبد در نهایت سلامت باشد. پس باید از این اندام شگفت نهایت
مراقبت انجام شود.
آیا نمی توان عظمت خدا را در کبد دید؟
به نقل از کتاب 15 روز تا سلامتی، تالیف استاد جمشید خدادادی، صفحه 77
غذاهای مضر برای کبد
نوشته شده در تاریخ 16 آذر 1386
غذاهای مضر برای کبد عبارتند از:
چای، شیرینیجات قنادی، سرخ کردنی، پرخوری، غذاهای چرب و پرحجم،
ماست، نوشابه، آب یخ، تخم مرغ، شور، نمک زیاد، ترشیجات سرکه، فلفل و ادویه
جات تند به مقدار زیاد، سیر زیاد، تمام غذاهای ساندویچ فروشی ها، غذاهای
فریز شده، غذاهای زودپز شده، سس، رب، بادمجان زیاد، نوشیدن مایعات همراه با
غذا و یا بلافاصله بعد از آن، تنقلات مصنوعی، آجیل شور، خرده خرده غذا
خوردن، یعنی اینکه دهان پیوسته بجنبد، ماکارونی، آش رشته، انواع دخانیات،
مشروبات الکلی که موجب سیروز کبدی می شوند. عصبی شدن و حرص خوردن، یبوست
مزاج، تنبلی و عدم فعالیت فیزیکی، خواب زیاد، تند و سریع غذا
خوردن، گوشت زیاد از عوامل دیگری است که برای کبد مضر است.
کبد اندام فوق العاده حساسی است که اگر از آن مراقبت نشود، سریع دچار کم کاری و بیماری می شود. سعی کنید در محافظت از این اندام نهایت سعی و کوشش را انجام دهید. زیرا کبد عضو فوق العاده مفیدی است که حتی با کمترین غم و اندوه آزرده شده و آنزیم های SGPT و SGOT آن به سرعت ترشح شده و زیاد می شوند. همچنین است آنزیم LDH خون که ازدیاد آن بسیار خطرناک است. خوردن ماست به علت داشتن اسید لاکتیک فراوان این آنزیم را افزایش می دهد.
منبع: http://www.tebbeghorani.com
خواص عسل ها
عسل بابونه
برای التهاب مغز، احتقان ریوی، انواع ورمها، کاهش تب، میگرن،
سردرد، آرتروز، کاهش حساسیت، ضد درد، کاهش پزوریازیس، اسپوندلیت آنکلوزان،
دردهای دوران پریود، ناراحتیهای زنانه و یائسگی، آلرژی ها، فشار خون،
دردهای استخوانی، آرام بخش، بر طرف کننده سرگیجه، سوء هاضمه، ضد اسپاسم،
ناراحتی های کبد، ناراحتی های روده، درد و ورم مثانه، ورم طحال، معده درد،
بی خوابی، ناراحتی های ریه، دفع کرم کدو در کودکان، سرما خوردگی،
رماتیسم، غلظت خون، نفخ معده، ضد عفونی دهان و دندان، شستشو و پانسمان زخم
ها، تقویت سیستم ایمنی بدن، تقویت مغز و حافظه، ترشح شیر در خانم های
شیرده، ورم پرستات، زخم های دهان و کولیت مفید است.
عسل آفتاب گردان
مقوی، انرژی زا و تقویت حافظه، مدر و نرم کننده سینه، برای
ناراحتی های برونش ها، ناراحتی های حنجره، صاف کردن صدا، ناراحتی های ریوی،
برای تسکین سرفه و سرما خوردگی مفید است. برای خنثی کردن سم مفید است.
عسل جعفری
مقوی، انرژی زا و خواب آور، تقویت مغز و حافظه اخلاط لزج را قطع
می کند، کاهش نفخ، مفید برای گرفتگی عروق، قاعده آور، اشتها آور، برای
ناراحتی های کبدی و طحال، برای دیابت بی مزه مفید است. برای ناراحتی های
روده مفید است.
عسل آویشن
مقوی مغز و اعصاب و انرژی زا و تقویت حافظه، مفید برای عادت های
ماهیانه دردناک، برای دردهای شکمی و روده مفید است، برای سرفه و گلو درد و
برای دیابت بی مزه مفید است، برای عفونت های عمومی بدن نافع است. برای
پانسمان زخم های بستر نافع است.
عسل گون
مقوی مغز و اعصاب و انرژی زا و تقویت حافظه، برای کم خونی مفید
است، خواب آور، تقویت معده، ملین، مفیدبرای زخم های چشم و درد های چشم،
ورم ملتحمه چشم، برای خشونت سینه و حلق و حنجره، مفید برای گرفتگی صدا،
تقویت روده، درد کلیه، مثانه، مجاری ادراری.
عسل سیاه دانه
مقوی مغزو اعصاب و تقویت حافظه و خواب آور، ازدیاد شیر، مفید
برای کلیه بیماری ها، باد شکن، قاعده آور، سر درد، رماتیسم، مفید برای
ضعف بدن، رفع مسمومیت های خون، کبد، تهوع، شکم درد، یبوست، تقویت زنان
زائو، برطرف کننده رطوبت های موجود در بدن، اعتدال دادن اخلاط بدن، اخلاط
غلیظ را رقیق می کند، مفید برای دیابت بی مزه، مفید برای انواع قولنج،
ناراحتی های تنفسی، درخشان کردن رنگ و رو، مفید برای سنگ کلیه، مثانه، و
سیستم اورولوژی و دردهای رحمی.
عسل کنار
مقوی و انرژی زا بوده و فعال کننده حافظه و رشد کودکان مسهل
صفرا، حرارت بدن را فرو می نشاند، موثر و باز کننده گرفتگی هاست، کرم معده و
روده را از بین می برد
، مفید برای گرم مزاجان، برای ناراحتی ها و زخم روده و تب مفید
است، برای آبله و سرخجه و عطش مفید است. برای سستی اعضا مفید است، تقویت
مو، جلو گیری از ریزش مو مفید است، تقویت اعصاب، تحلیل ورم های گرم،
عسل مرکبات
تقویت حافظه و انرژی زا، مقوی معده، باد شکن، مفید برای کمبود
ویتامین (سی) ضد تهوع و سم، نرم کننده سینه، برای سرما خوردگی، کاهش ورم
های بدن، ضد عفونی کننده، تصفیه خون، اشتها آور، ناراحتی های صفرا، مسکن،
مفید برای سکسکه، کرم های روده، مفید برای سرطان های معده.ازدیاد
متابولیسم پایه، پیشگیری از انواع سرطان ها، کاهش کلسترول، ضد باکتری و
قارچ.
عسل یونجه
مقوی مغز و اعصاب بوده و حافظه را افزایش می دهد، شامل بیشترین ویتامین های (A ) و (K
) را دارد و برای افرادی که خون ماغ می شوند بسیار نافع است. این عسل
بسیار خوش عطر و طعم میباشد. ملین و خون ساز است، بند آورنده خون روی
است. تحلیل برنده ورم های بدن می باشد.مفید برای اختلالات عادت ماهیانه
خانم می باشد.برای افرادی که دچار لرزش های اندام شده اند مفید است. نشاط
آور بوده و به انسان آرامش می دهد.
عسل اقاقیا
مقوی و انرژی زا و تقویت حافظه، نشاط آور و بسیار معطر می باشد.
مفید برای ناراحتی های صفرا، ملین وخواب آور است، مفید برای کم خونی است،
مفید برای عفونت های خانم ها، هم چنین مفید برای ناراحتی های چشمی، مفید
برای رشد کودکان و آرام بخش برای بزرگ سالان است. اگر با سیب مصرف شود
بهترین آنتی بیوتیک است و مفید برای سرما خوردگی.
عسل گشنیز
معطر، مقوی، اشتها آور، مقوی معده، رفع سوء هاضمه، باد شکن، نرم
کننده سینه، مفید برای تب، مفید برای بیماری های عفونی مانند : سرخک و
آبله، مفید برای سرفه و سرما خوردگی، مسکن و آرام بخش، دفع سموم بدن، خواب
آور، مفید برای زکام و اسپاسم ماهیچه ای، شیر افزا، مفید برای تب های
رماتیسمی، خواب آور، مفید برای آفت دهان، تقویت لثه، تنگی نفس، مسکن صفرا،
ضد سرطان، مفرح، مقوی قلب و مغز، اسپرم، ناراحتی روده و حافطه.
منبع: http://www.tebbeghorani.com
دستگاه های بدن
ریفلکس صفراوی
● دستگاه گوارش
دستگاه گوارش از لوله گوارش و اعضای مرتبط با آن تشکیل می شود. لوله گوارش
یک لوله پیچ خورده به طول حدود ۷ متر است که غذا در حین هضم شدن از آن عبور
می کند. این لوله شامل دهان، حلق، مری، معده، روده های کوچک و بزرگ، راست
روده و مقعد است. اعضای گوارشی مرتبط عبارتند از ۳ جفت غده بزاقی، کبد،
لوزالمعده و کیسه صفرا. دستگاه گوارش، غذا را به قطعات کوچکتر تبدیل می کند
تا به وسیله سلول های بدن قابل استفاده شوند و مواد باقیمانده را به شکل
مدفوع، دفع می کند.
● صفاق
یک غشای چین خورده به نام صفاق، سطح درونی جدار شکم و تمامی اعضای گوارشی را می پوشاند.
● دهان و مری
فرایند گوارش در دهان آغاز می شود. عمل دندان ها و زبان در طول جویدن، غذا
را برای بلع به قطعات نرم و کوچکتر تبدیل می کند و از طرفی مواد موجود در
بزاق، کربوهیدارت های موجود در غذا را تجزیه می کنند. در هنگام بلع، زبان
لقمه غذا را از گلو به مری می راند. در همین زمان، کام نرم حفره بینی را می
بندد و اپی گلوت که یک زایده کوچک غضروفی در پشت زبان است، حرکت کرده،
حنجره را می بندد و به این ترتیب غذا وارد بینی یا حنجره نمی شود.
● معده
غذا از مری به داخل معده می رود. آنجا ممکن است به هم خوردن و تجزیه جزئی
آن به وسیله مایعات گوارش کننده تا ۵ ساعت طول بکشد تا تبدیل به یک ماده
نیمه مایع به نام سوپ معدی شود. مایعات بلعیده شده مثل آب و الکل از معده و
روده مستقیماً در عرض چند دقیقه عبور می کنند.
● روده کوچک
سوپ معدی وارد دوازدهه (قسمت اول روده کوچک) می شود و به وسیله مایعات
گوارش کننده کبد و لوزالمعده باز هم تجزیه می شود. مرحله نهایی هضم در بقیه
روده کوچک صورت می پذیرد. در روده کوچک، مایعات گوارش کننده ای که از جدار
روده آزاد می شوند، مواد غذایی را به واحدهای شیمیایی کوچکی تبدیل می کنند
به طوری که بتوانند از جدار روده وارد شبکه رگ های خونی اطراف آن شوند.
● روده بزرگ
پس از جذب مواد غذایی در روده کوچک، مانده باقیمانده وارد روده بزرگ می
شود. بیشتر آب موجود در این مواد به داخل بدن بازجذب می شود و ماده دفعی
نیمه جامد باقی مانده، مدفوع نامیده می شود. مدفوع وارد راست روده می شود و
در آنجا تا زمانی که با یک حرکت روده ای خارج شود نگهداری می شوند.
● کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده
کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده، به تجزیه شیمیایی غذا کمک می کنند. کبد از
محصولات گوارش برای ساخت پروتئین هایی مثل پادتن ها (که به مقابله با عفونت
ها کمک می کنند) و عوامل ل_خ_ته کننده خون استفاده می کند. کبد همچنین
سلول های خونی فرسوده را تجزیه می کند و مواد اضافی را به صورت صفرا دفع می
کند که درکیسه صفرا ذخیره می شوند و در گوارش چربی ها نقش دارند. ورود غذا
به دوازدهه (اولین قسمت روده کوچک) کیسه صفرا را تحریک می کند تا از طریق
مجرای صفراوی ، صفرا را به
درون دوازدهه بریزد. لوزالمعده، مایعات گوارش کننده قدرتمندی را ترشح می
کند که در هنـگام ورود غذا به دوازدهـه، وارد آن می شوند. این مایعات،
همراه با مایعات گوارش کننده ای که به وسیله سطح داخلی روده تولید می شوند،
کمک می کنند تا مواد غذایی به موادی تجزیه شوند که جذب خون شده، به کبد
برده می شوند.
● اعضای گوارشی
کبد، کیسه صفرا و لوزالمعده که در قسمت فوقانی شکم قرار دارند، مایعات
گوارش کننده را به درون دوازدهه ترشح می کنند. صفرا از کبد و یک صفرا وارد
مجرای صفراوی می شود و ترشحات لوزالمعده نیز مستقیماً به دوازدهه می ریزد.
● حرکات دودی
غذا در طول لوله گوارش به وسیله توالی مداوم انقباضات عضلانی که حرکات دودی
نام دارند، به جلو رانده می شود. دیواره های لوله گوارش با عضلات صاف
پوشیده شده اند. برای راندن لقمه غذا به جلو، عضلات پشت غذا منقبض و عضلات
جلوی آن شل می شوند. موج دودی برای حرکت دادن غذا در طول لوله گوارش، عضلات
جداره ها با یک توالی به نام موج دودی منقبض و شل می شوند.
● دستگاه دفع ادرار
دستگاه ادراری، مواد دفعی را از خون پاک کرده، آنها را به همراه آب اضافی
با ادرار دفع می کند. همچنین غلظت مایعات بدن را تنظیم و تعادل اسید ـ باز
بدن را برقرار می کند. این دستگاه از یک جفت کلیه، مثانه، حالب که کلیه را
به مثانه وصل می کند( و پیشابراه )لوله ای که از طریق آن ادرار بدن خارج می
شود تشکیل می شود. کلیه ها اعضایی لوبیایی شکل و به رنگ قرمز مایل به قهوه
ای هستند که در پشت شکم و در دو طرف ستون فقرات قرار دارند. آنها حاوی
واحدهایی به نام نفرون هستند که خونی را که از کلیه ها می گذرد، تصفیه و
ادرار تولید می کنند. سپس ادرار از حالب ها به سمت مثانه پایین می رود.
مثانه به وسیله یک حلقه عضلانی (اسفنکتر) که دور خروجی پایینی آن قرار
دارد، بسته می ماند. این عضله می تواند به طور ارادی شل شود و اجازه خروج
ادرار از پیشابراه را بدهد. پیشابراه مرد، بزرگتر از پیشابراه زن بوده، به
عنوان محل خروج مایع منی(مایعی که حاوی اسپرم است و در حین فعالت
ج__ن__س__ی خارج می شود) عمل می کند. از آنجا که پیشابراه زن کوتاهتر است و
نزدیک به مهبل و مقعد باز می شود، زنان بیش از مردان، مستعد عفونت های
ادراری هستند.
● ساختار کلیه
کلیه شامل۳ ناحیه است: قشر (لایه خارجی)، مدولا(لایه میانی) و لگنچه کلیوی
(ناحیه داخلی). قشر حاوی واحدهای کارکردی به نام نفرون است. هر نفرون شامل
یک گلومرول (مجموعه ای از مویرگ های تخصص یافته که خون در آنها تصفیه می
شود و یک لوله کلیوی که از آن مایعات دفعی حاصله عبور کرده، به ادرار تبدیل
می شوند) است. مدولا شامل گروهی از مجاری جمع کننده ادرار اسـت. ادرار از
این مجـاری وارد کالیس های کوچک و سپس کالیس های بـزرگ مـی شود که به لگنچه
کلیوی باز می شوند. از اینجا ادرار وارد حالب می شود.
● ادرار چگونه ساخته می شود؟
ادرار از موادی تشکیل می شود که در نفرون ها بر اثر تصفیه خون ایجاد شده
اند. هر کلیه حدود یک میلیون نفرون دارد. هر نفرون از مجموعه ای از مویرگ
های باریک به نام گلومرول و لوله ای به نام لوله کلیوی تشکیل می شود. این
لوله ۳ قسمت دارد: لوله پیچیده نزدیک، قوس هنله و لوله پیچیده دور. خون
ابتدا از گلومرول عبور می کند. دیواره های مویرگ ها، منافذی دارند که اجازه
عبور آب و ذرات کوچک (مثل نمک ها ) را می دهند، ولی ذرات بزرگتر مثل
پروتئین ها و گلبول های قرمز از آنها عبور نمی کنند. مایعی که از خون گرفته
شده است و ماده تصفیه شده نام دارد، وارد لوله کلیوی می شود و در آنجا آب و
سایر مواد مفید آن مثل گوکز و نمک ها در صورت لوزم به داخل جریان خون بر
می گرداند.
● دوران کودکی
زمانی است که رشد و نمو جسمی، ذهنی و اجتماعی قابل توجهی روی می دهد و در
طی آن شخص از یک شیرخوار وابسته، به انسان بالغ و خودکفا تبدیل می شود.
علاوه بر آن کودک مهارت هایی را می آموزد که به او امکان می دهد به افراد
دیگر و با محیط کنش متقابل ایجاد نماید. سرعت رشد در سال اول زندگی بیش از
سایر زمان هاست و دوره دیگری از رشد سریع هم در دوران بلوغ رخ می دهد که
دوران گذرا از کودکی به بزرگسالی است. کودکان بسیاری از مهارت های ضروری
جسمی، ذهنی و اجتماعی را در۵ سال اول زندگی کسب می کنند، اما فرآیند آموختن
تا پایان عمر ادامه می یابد.
● چگونگی رشد و نمو استخوان ها
در هنگام تولد، بیشتر اسکلت از بافت غضروفی تشکیل شده است و استخوان صرفاً
در تنه استخوان های دراز وجود دارد. در طی کودکی، به تدریج استخوان جایگزین
غضروف می شود که به این روند استخوان سازی می گویند. در استخوان های بلند
اندام ها، نواحی موسوم به صفحه رشد وجود دارند که برای دراز شدن استخوان
مرتب غضروف تولید می کنند و سپس این غضروف به استخوان تبدیل می شود. با
شروع دوران بزرگسالی، استخوان سازی خاتمه می یابد و اسکلت هم به بزرگترین
اندازه ممکن خود رسیده است.
● استخوان های بلند درکودکان
رشد و استخوان سازی (تشکیل استخوان) در انتهای استخوان های بلند انجام می شود.
● استخوان های بلند در بزرگسالان
همه غضروف موجود در استخوان، استخوانی شده است. یک لایه غضروفی از انتهای استخوان محافظت می کند.
رشد و استخوان سازی (تشکیل استخوان) در انتهای استخوان های بلند انجام می شود.
● چگونگی تکامل مغز و جمجمه
مجموعه نورون های نوزاد (سلول های عصبی) کامل است، اما شبکه مسیرهای بیـن
سـلولـی در نـوزاد هنوز تکامـل نیافتـه اند. در ۶ سـال اول زنـدگی مغز رشـد
مـی کند و شبکه عصبی (اعصاب) به سرعت پیچیده تر شده و در نتیجه یادگیری
انواع رفتارها و مهارت ها برای کودک ممکن می شود. برای آن که بزرگ شدن مغز
ممکن شود، کرانیوم (بخشی از جمجمه که مغز را می پوشاند) هم در فضاهای نرم
موسوم به ملاج و در فواصـل بیـن استخوان های جمجه موسوم به درز رشد می کند.
این نواحی به تدریج تبدیل به استخوان می شوند. در طی بقیه دوران کودکی،
مغز، شبکه عصبی و جمجمه با سرعت آهسته تری رشد می کنند.
● مغز و جمجمه در هنگام تولد
شبکه عصبی کاملاً تکامل نیافته است. استخوان های جمجه را درزها و ملاج ها از هم جدا نگه می دارند.
● مغز و جمجه در۶ سالگی
مغز تقریباً اندازه نهایی خود را یافته است و شبکه عصبی متراکم تر شده است.
ملاج ها بسته شده اند و استخوان های جمجمه در محل درزها ثابت شده اند.
● مغز و استخوان بزرگسلان
مغز و جمجه به حداکثر اندازه نهایی خود دست یافته اند. شبکه عصبی کمال
یافته است؛ هرچند که با ادامه دادن یادگیری فرد، آن هم ممکن است به نمو خود
ادامه دهد.
● رشد بدن
رشد دوران کودکی را هورمون ها کنترل می کنند و علاوه بر آن، عواملی همچون
رژیم غذایی و سلامت کلـی فرد هـم بر آن تأثیر می گذارند، بدن کودک مدام در
حال رشد است. اما میزان این رشد بسته به مرحله زندگی متفاوت است. روی هم
رفته رشد در دوران شیرخوارگی و دوران بلوغ سریع تر از همه دوران های دیگر
است. علاوه بر آن بعضی از اعضای بدن هم سریع تر از قسمت های دیگر رشد می
کنند که این امر منجر به تغییر نسبت های بدنی کودک در حین رشد تغییر
می۰شود. در هنگام تولد، اندازه سر، یک چهارم طول کل بدن است و تا۶ سالگی
نیز به سرعت به رشد خود ادامه مــی دهد. خصیصه هـای صورت نیـز در طـی کودکی
تغییـر مـی یابند؛ بدین ترتیب که صورت بزرگتر از باقی جمجمه می شود. اندام
ها دردوران شیرخوارگی نسبت به سایر اجزای بدن کوچک تر هستند و با رشد کودک
طویل تر می شوند که به ویژه این طویل شدن در دوران بلوغ سریع تر است.
نهایتاً بدن در حدود ۱۸ سالگی به اندازه نهایی خود می رسد. در این زمان،
اندازه سر تقریباً یک هشتم طول کل بدن است در حالی که اندازه پاها نصف
اندازه بدن است.
● کسب مهارت ها در۵ سال اول زندگی
نوزادان قادرند ببینند، بشنوند، اعمال بازتاب گونه داشته باشند (مثل مکیدن)
و برای جلب توجه مادرخود گریه می کنند. از هنگام تولد تا حدود ۵ سالگی،
خردسالان انواعی ازدیگر مهارت های ضروری را فرا می گیرند. مهارت های جسمی،
چیره دستی، زبان و رفتار اجتماعی چهار جنبه مهم تکامل کودک هستند. کسب این
مهارت ها طی مراحل مشخص موسوم به »شاخص های نمو« روی می دهد. این مراحل به
ترتیب خاصی روی می دهند و زمان آن را به صورتی نه چندان دقیق می توان پیش
بینی کرد. هر چند که سن دقیق دستیابی به این مهارت ها در هر کودکی متفاوت
است. توانایی یادگیری مهارت های خاص مثل کنترل ادرار و مدفوع به بلوغ
دستگاه عصبی کودک بستگی دارد. علاوه بر آن قبل از یادگیری مهارت های پیچیده
مشخص، ابتدا لازم است که کودکان توانایی های ساده تری را کسب کنند؛ برای
مثال کودک باید قبل از آن که بتواند راه برود، باید بتواند بایستد. مهارت
های جسمی مهمترین مهارت ها، کنترل یافتن بر وضعیت بدن، تعادل و حرکت است.
شیرخوار ابتدا یاد می گیرد چگونه سرش را بلند کند و بچرخاند. سپس سرش را
بلند کنند و بچرخاند سپس می نشیند. پس از آن یاد می گیرد که چگونه روی زمین
بخزد، بایستند، راه برود و بدود. چیره دستی و بینایی کودکان یاد می گیرند
که چگونه حرکات دست و بینایی خود را هماهنگ کنند. تا بتوانند اعمالی همچون
برداشتن اشیا و نقاشی کردن را انجام دهند. شنوایی و زبان در ابتدا کودکان
فقط به سمت صدا برمی گردند و با بغ بغو کردن به آن پاسخ می دهند. در یک
سالگی کودک اولین کلمه خود را به زبان می آورد و به تدریج معنی کلمات را می
فهمد و پـس از آن یـاد مـی گیرد جمـله سازی کند. رفتار اجتماعی و بازی
لبخند زدن اولین مهارت اجتماعی است که کودک فرا می گیرد. بعدها یاد می گیرد
که با دیگر کودکان بازی کند و جدایی از والدین را تحمل کند. کودکان مهارت
های عملی از قبیل تغذیه و لباس پوشیدن (به تنهایی) را نیز یاد می گیرند.
● دستگاه تنفس
تنفس فرایندی است که از طریق آن، بدن اکسیژن کسب می کند (برای تولید انرژی)
و دی اکسید کربن (محصول دفعی اصلی) را دفع می کند. هوا از طریق بینی یا
دهان وارد شده، از طریق نای (لوله هوا) به طرف برونش ها (راه های هوایی
تحتانی) و برونشیول ها (راه های هوایی کوچکتر) در ریه ها می رود. برونشیول
ها به کیسه هایی به نام آلوئول ختم می شوند که در اطراف آنها رگ های خونی
قرار دارد. اینجا اکسیژن وارد خون و دی اکسید کربن وارد ریه ها می شود تا
به خارج دمیده شود. تنفس توسط دیافراگم (یک عضله) و عضلات بین دنده ای
انجام می شود. دستگاه تنفسی شامل حلق (گلو)، حنجره و اپی گلوت نیز هست.
لوزه ها و آدنوئیدهـای واقع در حـلق به مبارزه با عفونت ها کمـک می کنند.
حنجره، حاوی طناب های صوتی است که برای تولید صدا به لرزش در می آیند. اپی
گلوت در طول بلع، نای را می بندد تا غذا وارد ریه ها نشود
منابع :
----------------------
aftab.ir
http://www.reza-ayazi.blogfa.com
آشنایی با کیسه صفرا و بیماریهای مرتبط
در ایران بین 10 الی 20% زنان مبتلا به عارضه سنگ کیسه صفرا هستند. دکتر غلامرضا کفیلی متخصص بیماریهای داخلی در خصوص عارضه سنگ کیسه صفرا می گوید: کیسه صفرا مخزنی است برای ذخیره مایع صفرا که از کبد به داخل آن ترشح می شود، مایع صفرا سبز رنگ بوده و حاوی موادی است که برای هضم مواد غذایی کارایی دارد. به هنگام خوردن مواد چرب کیسه صفرا منقبض شده و صفرای درون آن از طریق مجرای صفراوی مشترک وارد دوازدهه می شود این کیسه در زیر کبد توسط مجرایی به کبد متصل است. مایع صفرا حاوی کلسترول و املاح است که وقتی میزان کلسترول مایع صفرا از حدی بیشتر شود به عنوان هسته ای جهت تشکیل سنگ عمل می کند و به تدریج سنگ یا سنگهایی در داخل کیسه ایجاد می شود.
وی علت ها و نشانه های این عارضه چنین عنوان کرد:
سنگهای کیسه صفرا معمولاً نشانه هایی ایجاد نمی کنند ولی وقتی تعداد آنها افزایش م یابد و یاسنگی از کیسه صفرا خارج شود علائمی چون حالت تهوع و استفراغ، درد ناحیه بالای شکم خصوصاً در زیر دنده های راست را به وجود می آورد. با توجه به اینکه سنگهای کیسه صفرا دو نوع است علت آن نیز متفاوت است. 1- سنگهای کلسترولی به علت افزایش میزان کلسترول مایع صفرا تشکیل می شود که علت های مختلفی دارند این علت ها شامل فاکتورهای ارثی، چاقی، کاهش شدید وزن ناشی از رژیم های لاغری شدید، هورمونهای جنسی زنانه، قرص های ضد بارداری، افزایش سن، تغذیه وریدی (مصرف سرمهای غذایی چربی و پروتئینی) طولانی مدت، روزه داری، حاملگی، بعضی داروها مثل کلوفیبرات (داروی ضد چربی خون)، رژیم غذایی پر چربی و پر کالری و همچنین ضایعات نخاعی می باشد و نوع دیگر آن سنگهای رنگدانه ای است که به علت همولیز مزمن (پاره شدن گلبولهای قرمز) ناشی از بیماریهای کم خونی ارثی مثل تالاسمی، سیروز الکلی (نارسائی کبد ناشی از الکل)، کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12، عفونت های انگلی و افزایش سن و همچنین بیماریهای روده باریک می باشد. دکتر کفیلی در توضیحاتی بیشتر گفت: وقتی کیسه صفرا دچار التهاب و عفونت می شود یعنی باکتریها از طریق مجرای صفراوی مشترک و یا از طریق رگهای خونی به کیسه صفرا حمله ور می گردد گاهی انسداد مجرا توسط سنگ باعث این التهاب می شود، و بیمار دچار تهوع – استفراغ – تب و لرز – درد شکم و گاهی یرقان شده و این همان لحظه ای است که می بایست بیمار تحت عمل جراحی قرار گیرد.
وی در خصوص نحوه تشخیص و درمان نیز توضیح داد و افزود: سرانجام تشخیص سنگ کیسه صفرا با انجام سونوگرافی حاصل می شود اگر چه از سی تی اسکن هم می توان استفاده کرد لازم به ذکر است: کلیه بیماران زیر 50 سال که دارای سنگ کلیه صفرا می باشند باید تحت عمل قرار گیرند، بیماران بالای این سن اگر دارای 2 یا چند سنگ باشند نیز می بایست عمل جراحی انجام دهند، اما بیماران بالای 50 سال که دارای یک سنگ با قطر کمتر از 2 سانتیمتر و بدون علام هستند نیازی به جراحی ندارند. یادآوری می کنم: داروهای خوراکی که برای درمان سنگ کیسه صفرا مصرف می شوند درمان قاطعی نیست و اغلب برای مواردی کار ساز است که سنگ به صورت منفرد بوده و بیمار توانایی انجام عمل جراحی را ندارد و علی رغم هزینه بالا این درمان نیز باید طولانی مدت ادامه یابد.
و اما زردآب یا زهرآبه صبحگاهی که اصطلاحی شایع از اختلالات صراوی در میان عموم است از ایشان می خواهیم دراین باره هم توضیحبدهند.گاهی به علت اختلال در حکات اثنی عشر و نیز اختلال در دریچه خروجی مجرای صفراوی مشترک افراد بدون وجود (صبح هنگام) صفرا به داخل اثنی عشر راه یافته و از آنجا به داخل معده برگشت می شود که می تواند علاوه بر آسیب رساندن به مخاط معده به داخل مری نیز برگشت شود و حتی وارد حلق و حفره دهان گردد، به این حالت ریفلکس صفرا گفته می شود که مزه تلخی بر دهان باقی می ماند. ازعوارض این اختلال، التهاب مخاط معده و انتهای مری است و به علت ورود صفرا و اسید به داخل نای در طولانی مدت می تواند باعث ایجاد آسم گردد.
دکتر غلامرضا کفیلی متخصص بیماریهای داخلی جهت پیشگیری از ابتلا به بیماریهای سنگ کیسه صفرا همچنین تسکین زهرابه صفحگاهی رژیم غذایی کم چرب همراه با فعالیت مداوم جسمی را توصیه نمود و تاکید کرد:
حذف مواردی چون سوسیس و کالباس – کاکائو – قهوه – نسکافه – غذای چرب – عرق نعناع – انواع مرکبات – کیوی و ... از برنامه غذایی روزانه و جایگزینی سبزیجات – میوه جات – ماهی و ...توصیه می شود که البته با توجه به شرایط جسمانی بیمار، پزشک دستورات غذایی لازم را ارائه می دهد. سیگار و الکل نیز در تشدید همه بیماریها بسیار دخیل است.
در شماره بعدی باز هم در خصوص سنگهای صفرا به گفتگو خواهیم نشست.
دانستنیهایی درباره یبوست
اجزای سازنده مدفوع: 75 درصد آب (در اسهال درصد آب بیشتر و در یبوست کمتر است)، 25 درصد (1/3) باکتریهای مرده،1/3 باقیمانده غذاهای هضم نشده نظیر سلولز. دیگر اجزای مدفوع را چربی ها (کلسترول)، پروتئین ها، املاح معدنی (فسفات)، موکوس، باکتریهای زنده و سلولهای مرده تشکیل میدهند.
نکته: برخی غذاها به علت محتوای فیبر بالایشان ممکن است بدون هضم و دست نخورده همراه مدفوع خارج شوند، مانند: دانه ها، آجیل، ذرت، لوبیا.
روده بزرگ: وقتی کیموس(chyme)(ماده آبکی ای که در معده در پی گوارش غذا شکل میگیرد) وارد روده بزرگ میشود، 90 درصد آب آن توسط روده کوچک گرفته شده است. و تنها 10 درصد آب و الکترولیتهای سدیم، منیزیوم و کلراید، و همچنین فیبرهای رژیمی باقی مانده اند.کیموس با باکتریها و موکوس ترکیب شده و مدفوع را پدید می آورد. باکتریها برخی از فبیرها را شکسته و به عنوان غذا استفاده میکنند، که تولید استات، پروپیونات و بوتیرات میکنند، که به عنوان غذا توسط سلولهای پوشش روده بزرگ مورد استفاده قرار میگیرند. باکتریهای روده بزرگ روزانه 100 کالری انرژی در اختیار بدن قرار میدهند.PH روده بزرگ بین 5.5 تا 7 متغیر است. در روده بزرگ جذب آب و املاح معدنی از مواد هضم نشده انجام میگیرد. هر چه بیشتر مدفوع در روده بزرگ باقی بماند، آب بیشتری از دست داده و خشک تر میشود. حفظ تعادل آب، تولید و جذب ویتامینهای B و K نیز از دیگر کارکردهای روده بزرگ میباشد.
بوی مدفوع:فعالیت باکتریهای روده ای عامل بوی بد مدفوع میباشند. باکتریها با تولید ترکیبات حاوی سولفور نظیر تیولها (THIOLS) ، ایندول (INDOLE) ، اسکاتول(SKATOLE) ، مرکاپتان(MERCAPTANS) و همچنین گاز غیر ارگانیک سولفید هیدروژن (HYDROGEN SULFIDE) باعث بوی بد مدفوع میشوند.
نکته:مصرف ادویه جات نیز میتواند به بروی بوی مدفوع تاثیر گذار باشد.
نکته: مصرف گوشت که غنی از سولفید ها میباشد، بوی مدفوع را نامطبوع تر میکند.(به همین خاطر است که مدفوع گوشتخواران از گیاهخواران بدبو تراست)
نکته:مصرف سبزیجات چلیپایی نظیر کلم و بروکلی نیز به علت وجود ترکیبات سولفور دار بوی مدفوع را نامطبوع تر میسازند.
نکته:رشد و تکثیر بیش از حد باکتریهای روده بزرگ نیز موجب بدبو تر شدن مدفوع میشود.
رنگ مدفوع: از ترکیب بیلی روبین حاصل از تجزیه گلبولهای قرمز خون و صفرا (سبز رنگ است) ایجاد میشود. بیلی روبین پس از طی واکنشهای پیچیده ای به اوروبیلی نوژن و سپس به استرکوبیلین (STERCOBILIN) که رنگ قهوه ای به مدفوع میدهد تبدیل میشود.
نکته:رنگهای غذایی مصنوعی و یا طبیعی در رنگ مدفوع تاثیر گذار هستند.
نکته:غذاهای واجد رنگدانه های تیره مانند زغال اخته و چغندر باعث تغییر رنگ مدفوع میشوند.
نکته:رنگ مدفوع نوزادان به خاطر حضور صفرای تنها ،زرد و یا سبز است.
نکته:مصرف برخی داروها نیز در رنگ مدفوع تاثیر گذار میباشند.
علل تغییر رنگ و بافت مدفوع:
-مدفوع سبز:
1-عبور سریع مدفوع از روده ها.
2-مصرف زیاد سبزیجات سبز رنگ و یا غذاهای حاوی رنگ مصنوعی سبز.
3-خوراندن غذا برای نخستین بار به نوزادان.
- مدفوع زرد:
1-اسهال زرد رنگ میتواند نشانه عفونت انگلی و یا سالمونلا باشد.
2-افزایش سطح بیلی روبین خون در نشانگان گیلبرت(GILBERT SYNDROME) که با زردی شدید همراه است.
- مدفوع سیاه و قیر مانند: خونریزی در مری، معده و یا روده کوچک -کم خونی فقر آهن، سرطان روده بزرگ، زخم معده، سیروز کبدی، انگل روده ای، مصرف قرصهای آهن.
- مدفوع قرمز: خونریزی شدید از روده ها و یا اسهال شدید.
- مدفوع سفید و یا رنگ پریده:
1-فقدان صفرا و مشکلات کبدی (مانند انسداد مجاری صفرا و یا هپاتیت B(مدفوع رنگ پریده و یا خاکستری)
2-بلع سولفات باریوم بمنظور انجام رادیوگرافی مجاری گوارش.
- مدفوع شناور(روی آب): محتوای فیبر و یا چربی زیاد در مدفوع. نشانه سوء جذب است.همچنین احتباس زیاد گاز روده ای در مدفوع باعث شناور شدن آن روی آب میگردد.
نکته:علت سوزش حین دفع مدفوع مصرف ادویه جات تند میباشد.
محتوای چربی مدفوع:
مدفوع از یک درصد چربی تشکیل یافته است.وقتی این میزان به 7 درصد افزایش می یابد،(STEATORRHEA) نامیده میشود.در این حالت مدفوع شل، حجیم، روغنی، بدبو، چسبناک، خاکستری و یا رنگ پریده، روی آب شناورگردیده و به کاسه توالت می چسبد. علت آن اشکال در سیستم گوارش در شکستن و جذب چربی ها میباشد. اشکال در پانکراس (لوزالمعده) که آنزیم شکستن چربی را ترشح میکند و یا روده باریک که وظیفه جذب چربی ها را بعهده دارد، میتوانند عامل آن باشد.
مکونیوم(MECONIUM) چیست؟
ماده ای چسبناک و به رنگ سیاه بوده که نخستین مدفوع نوزاد پس از تولد میباشد. مکونویم متشکل از موادی است که جنین حین سپری کردن در رحم بلعیده است. این مواد شامل: سلولهای اپی تلیال روده، موکوس، مایع آمنیوتیک، صفرا، کرک جنینی(LANUGO)(لانوگو) (موی نازک، بی رنگ و فاقد مغز میانی که کرک مانند بوده و تمام بدن جنین را در رحم میپوشاند) و آب میباشد.
نکته: حرکات دودی روده بزرگ باعث راندن مدفوع به سمت مقعد میشود. حرکات روده ای در افراد مسن کند میشود از اینرو بیشتر مستعد ابتلا به یبوست میشوند.
نکته: ریفلکس معدی-روده بزرگ نیز در افراد مسن ناکارا تر میشود. این ریفلکس پس از مصرف غذا و افزایش حجم معده روی میدهد که حرکات روده ای را افزایش داده، و نیاز به اجابت مزاج را پدید می آورد.
یبوست(constipation): حالتی در سیستم گوارش است که اجابت مزاج در فرد دردناک و دشوار میگردد. معمولا دفع کمتر از 3 نوبت در هفته یبوست نامیده می گردد.زور زدن هنگام دفع مدفوع و یبوست مزمن میتواند به بواسیر یا هموروئید(hemorrhoid) ، شقاق و یا فیشر(anal fissure) ، انسداد روده ای(bowl obstruction) ، بی اختیاری مدفوع (soiling/encopresis)، فشردگی و تراکم مدفوع(FECAL IMPACTION) و یا به شکم درد و ورم شکم بیانجامد. یبوست به تعداد دفعات اجابت مزاج مربوط نبوده، بلکه بیشتر به عادات رژیمی، فعالیت جسمی، دریافت مایعات و دیگر عوامل بستگی دارد.
علایم یبوست:
1-اجابت مزاج دشوار و دردناک.
2-مدفوع سفت و حجیم.
3-درد و ورم شکم.
4-نفخ.
5-حس دفع ناقص.
علل ایجاد یبوست:
1-سفت شدن مدفوع:
-مصرف ناکافی فیبرهای رژیمی.
- کم آبی بدن (عدم مصرف کافی مایعات)
- مصرف برخی داروهایی که حاوی آهن، کلسیم و آلومینیوم هستند. از قبیل: ضد اسیدها، ضد تشنج ها، آرام بخشها، مکملهای آهن، ادرار آورها.
2- کاهش و یا فقدان حرکات روده ای که به حرکات دودی (peristalic movement) معروف میباشد:
- کم کاری غده تیروئید.
- فقر پتاسیم.
- آسیب به اسفنکتر مقعد.
- مصرف برخی داروها (مواد مخدر، کدئین، مورفین و ضد افسردگی ها)
- بی تحرکی.
- عدم مصرف کافی فیبرهای رژیمی.
- عدم مصرف غذا در فواصل زمانی منظم در طی روز.
- مصرف زیاد غذاهای پروتئینی.
- مسمومیت با سرب و سایر فلزات سمی (آرسنیک، جیوه).
- بیماریهای شدید.
3-به تاخیر انداختن دفع مدفوع (باقی ماندن زیاد مدفوع در روده بزرگ باعث از دست رفتن بیشتر آب مدفوع و سفت شدن آن میشود)
4-تنگی قسمتی از روده که ایجاد انسداد کرده و اجازه عبور مدفوع را نمیدهد. مانند:تومورها،استنوز روده و دیورتیکول(diverticula) (بیرون زد گی‌های کوچک و کیسه مانند در دیواره روده بزرگ)
5-یبوست روان تنی: که ریشه در اضطراب و عدم آشنایی با محیط دارد. استرس و اضطراب مزمن،بی میلی به دفع مدفوع و عادات غذایی نامطلوب عامل آن است.
6- سوء مصرف ملین ها و مسهل ها(به علت ایجاد وابستگی به آنها)
7-مصرف زیاد چربی، قند و شکر(شیرینی جات و خامه)
8-حاملگی(به علت تغییرات هورمونی و فشار رحم به روی روده)
9-استرس و اضطراب.
10-ضعیف بودن عضلات کف لگن.
11-از دست رفتن الکترولیتهای بدن از طریق ادرار، اسهال و یا استفراغ.
12-کهولت سن.
13-سفر کردن(به علت تغییر رژیم و فعالیت های روزمره)
14-نشانگان روده تحریک پذیر: اسپاسم (گرفتگی) روده بزرگ باعث انقباض ممتد آن میشود، بنابراین حرکت مدفوع متوقف میشود.
15-برخی بیماریها: سکته، لوپوس، پارکینسون، آسیب به نخاع، دیابت، بیماریهای نورولوژیک و عضلانی، و ام اس(MS).
16-عادات اجابت مزاج غلط (در کودکان)
اقدامات تشخیصی:
1- عکسبرداری با اشعه ایکس با تنقیه باریوم(BARIUM ENEMA)
2- سیگموئیدوسکوپی(SIGMOIDOSCOPY) و کولونوسکوپی(COLONSCOPY): آندوسکوپی روده بزرگ میباشند که بوسیله یک لوله قابل انعطاف و دوربین دار روده بزرگ معاینه میگردد.
3-آنالیز مدفوع برای شناسایی خون در آن.
4- بررسی تاریخچه بیمار ازنظر رژیم غذایی، داروهای مصرفی و فعالیت بدنی.
5-بررسی قدرت انقباض اسفنکتر مقعد(ANORECTAL MANOMETRY): در این روش یک لوله باریک و قابل انعطاف وارد راست روده گردیده سپس با باد کردن یک بادکنک در سر آن عملکرد عضلانی راست روده و مقعد بررسی میشود.
چه وقت بایستی به پزشک مراجعه کرد؟
1-تغییر در الگوی اجابت مزاج.
2-مشاهده خون در مدفوع.
3-درد شدید در شکم همراه با یبوست.
4-درد در ناحیه مقعد.
5-کاهش وزن بی علت.
6-یبوستی که به رغم اقدامات درمانی بیش از 7 روز ادامه می یابد.
7-یبوست و اسهالی که بطور متناوب تکرار میشوند.
8-یبوست در پی مصرف داروهای جدید.
درمان یبوست:
1-برطرف کردن علت ایجاد کننده آن.
2-اصلاح رژیم غذایی.
3-فعالیت جسمی و ورزش.
4-استفاده از مسهل ها.
5-در موارد شدید استفاده از تنقیه ها و عمل جراحی.
پیشگیری از یبوست:
1-حداقل روزی 3 وعده غذا (با فواصل زمانی 4 ساعت) مصرف کنید.
2-روزانه حداقل یک لیتر آب بنوشید.
3-از مصرف الکل و مواد غذایی حاوی کافئین اجتناب ورزید.
4-به اندازه کافی از فیبرهای رژیمی در برنامه غذایی خود بگنجانید (سبزیجات، میوه و غلات سبوس دار)
5-بطور منظم فعالیت بدنی داشته و ورزش کنید.
6-اجابت مزاج را به تاخیر نیاندازید.
7-در مصرف مسهل ها زیاده روی نکنید.
8-پس از صرف صبحانه بمنظور اجابت مزاج 10 دقیقه در توالت بمانید.
9-استرس خود را کاهش دهید.
آشنایی با مسهل ها:
1-عوامل حجیم کننده(BULK-FORMING): با جذب آب در روده مدفوع را نرم میکنند. ایمن ترین نوع مسهل ها محسوب میشوند. باید همراه با آب مصرف شوند وگرنه ایجاد انسداد میکنند. فیبرهای رژیمی را نیز شامل میشوند. مدفوع را حجیم تر کرده و باعث میشوند مدفوع آب بیشتری را در خود نگه دارد. همچنین با تولید یک ژل ملین عبور مدفوع را در قولون تسهیل میکنند. مانند: سبوس پسیلیوم(psyllium) یا همان دانه ها ی اسفرزه، متیل سلولز(methylcellusose) و پلی کربوفیل(polycarbophyl).
2-محرک ها(STIMULANTS): باعث انقباضات ریتمیک روده میشوند (تحریک حرکات دودی)، اما باعث نرم شدن مدفوع نمیشوند. خطرناک ترین مسهل ها میباشند، چراکه ایجاد وابستگی کرده و به روده ها آسیب میرسانند. نظیر روغن کرچک، آلوئه ورا، قرص و شیاف بیزاکودیل(bisacodyl).
3-نرم کننده ه ا(SOFTENERS): باعث نفوذ آب و چربی به مدفوع میشوند.مدفوع را مرطوب کرده و از خشک شدن آن جلوگیری میکنند.معمولا پس از زایمان و اعمال جراحی تجویز میگردند.مصرف بی رویه آنها باعث خارج شدن توازن الکترولیتهای بدن میشود. این دسته از مسهل ها به سرعت ایجاد تحمل کرده، بنابراین مصرف طولانی مدت، اثر بخشی آنها را به شدت کاهش میدهد.مانند(docustate).
4-روان کننده ها(LUBRICANTS): مدفوع را چرب و لیز میکنند. روغنهای معدنی رایج ترین آنها میباشد.
5-اسموتیک ها(OSMOTICS): حاوی نمکها و کربوهیدراتهایی میباشند که باعث ماندگاری آب در روده بزرگ و افزایش حرکات دودی میشوند. اما مصرف بی رویه آنها نیز توازن الکترولیتها را بر هم میزند.این دسته از مسهل ها خود به دو نوع نمکی (saline) و(hyperosmotic agents) تقسیم بندی میشوند. مسهل های نمکی نظیر: هیدروکسید منیزیوم، سولفات منیزیوم، فسفات سدیم، سیترات منیزیوم، سدیم بی فسفات. مسهل های هایپراسموتیک نظیر: شیاف گلیسیرین، لاکتولاز(lactulase) و سوربیتول(sorbitol) .
نکته:مصرف طولانی مدت روغنهای معدنی از جذب ویتامینهای محلول در چربی از روده (نظیر ویتامین A,D,E,K) جلوگیری میکند.
نکته: مسهل ها به اشکال خوراکی (پودر، شربت، قرص و کپسول) و یا شیاف موجود میباشند.
نکته:روغن زیتون و روغن بادام نیز ملین های ملایم میباشند.
عوارض یبوست:
1-تراکم مدفوع(FECAL IMPACTION):توده حجیم و سفت شده مدفوع است که با حرکات روده ای قابل دفع نیست. بنابراین برای خارج کردن آن نیاز به مسهل های قوی و یا دخالت پزشک میباشد.
2-بواسیر و یا هموروئید(HEMPRRHOID):ورم و التهاب وریدهای راست روده(RECTUM) و یا مقعد(ANUS) میباشد. کانال مقعدی با شبکهای از وریدهای کوچک که درست زیر پوست هستند پوشیده میشود.
انواع هموروئید:
- هموروئید خارجی: خارج از مقعد بوده بنابراین قابل رویت بوده و احساس میشوند. معمولا دردناک، متورم و خارش دار هستند (در پی ایجاد لخته خون در آنها).
- هموروئید داخلی: در داخل راست روده و کانال مقعدی میباشند و از آنجایی که این مکان فاقد گیرنده های درد است، هموروئید داخلی دردناک نبوده و معمولا بیمار از وجود آن اطلاع ندارید. عدم درمان بواسیر داخلی میتواند به گسترش آن منجر گردد. هموروئید داخلی وقتی از مقعد بیرون میزند(PROLAPSED ) هموروئید پرولاپس یافته (افتادگی پیدا کردن هموروئید) نامیده شده و یا وقتی که عضله اسفنکتر با انقباض خود هموروئید پرولاپس یافته را گیر میاندازد، ایجاد هموروئید (STRANGULATED) میکند، که درآن جریان خون ورید قطع میگردد. هموروئید داخلی خفیف به داخل مقعد محدود میشود، هموروئید داخلی متوسط را میتوان با دست به داخل مقعد برگرداند، اما هموروئید دچار افتادگی را نمیتوان با دست به داخل برگرداند. هموروئید داخلی میتواند خونریزی کند.
علایم هموروئید:
درد-سوزش-خارش-تحریک مقعدی-خونریزی از مقعد-ترشح موکوس از مقعد.
علل بواسیر:
1-زمینه ژنتیکی (ضعیف بودن دیواره وریدهای راست روده و مقعد).
2-زور زدن هنگام اجابت مزاج.
3-یبوست.
4-فشار زیاد به وریدهای مقعدی به علت تونوس عضلانی ضعیف (اطراف لگن) و یا وضعیت بدنی نامناسب(مثل نشستن و یا ایستادن های طولانی مدت)
5-چاقی، سبک زندگی بی تحرک، اسهال مزمن، حاملگی، به تاخیر انداختن اجابت مزاج، مصرف نکردن فیبر رژیمی، مصرف ادرار آورها (نظیر نوشابه گای گازدار و قهوه که سبب سفت شدن مدفوع میگردند)، مصرف زیاد الکل، مصرف زیاد پنیر و شیر، فقر ویتامین K ، به تن کردن لباسهای زیر تنگ، بلند کردن اجسام سنگین، سرفه های مزمن در بروز بواسیر تاثیر گذار میباشند.
پیشگیری از بواسیر:
مصرف زیاد مایعات-مصرف بیشتر فیبرهای رژیمی-افزایش فعالیت بدنی و ورزش کردن-بهبود وضعیت بدنی-زور نزدن هنگام اجابت مزاج-عدم مصرف زیاد مسهل ها-استفاده از توالتهای ایرانی بجای توالتهای فرنگی و همچنین پوشیدن لباسهای زیر راحت، گشاد و سبک.
شقاق و یا فیشر مقعدی(ANAL FISSURE): یک ترک و یا پارگی در ناحیه ابتدای مقعد است، که گاهی با خونریزی خفیف حین اجابت مزاج همراه است. کشیدگی بیش از حد غشاء مخاطی مقعد علت ایجاد آن است.
علل ایجاد شقاق:
1-زور زدن هنگام اجابت مزاج.
2-یبوست مزمن و یا شدید.
3-اسهال مزمن ویا شدید.
4-بیماری کرون(CROHN`S DISEASE)(التهاب مزمن مجاری روده ای)
5-پس از وضع حمل در زنان.
6-رابطه جنسی از راه مقعد و یا داخل کردن اشیاء خارجی به داخل مقعد.
علایم شقاق:
1-درد حین اجابت مزاج و یا ساعت ها پس از آن.
2-یبوست.
3-مشاهده خون در مدفوع.
4-شکاف قابل رویت در مقعد.
5-سوزش، درد و خارش.
پیشگیری از شقاق:
درمان به موقع یبوست، مصرف کافی فیبرهای رژیمی، درمان سریع اسهال، عدم زور زدن حین اجابت مزاج، حفظ بهداشت مقعد (آن را خشک و پاکیزه نگه دارید)، عدم استفاده از کاغذ توالت معطر، چرب کردن مقعد با وازلین.
بی اختیاری مدفوع(SOILING/ENCOPRESIS): به خروج عیر ارادی مدفوع در پی یبوست مزمن در کودکان اطلاق میشود. یبوست باعث باقی ماندن مدفوع در راست روده میشود.بنابراین راست روده (رکتوم) بتدریج متورم و متسع میشود. این تجمع مدفوع و اتساع راست روده باعث از دست رفتن حس در راست روده میشود. در نهایت مدفوع نرمتر و شل از کنار توده مدفوع متراکم نشت کرده و از آنجایی که رکتوم فاقد حس میباشد، مدفوع نرم به شکل اسهال از مقعد کودک بی اختیار خارج میشود.
عواقب روانی بی اختیاری مدفوع:
1-کاهش عزت نفس کودک.
2-انفصال رابطه میان والدین و کودک.
3-ترس از تنبیه شدن در کودکان.
4-خشم والدین (والدین تصور میکنند کودک از روی عمد و یا ارادی این کار را میکند)
5-بروز مشکلات رفتاری و عاطفی در کودک.
علل ایجاد آن:
یبوست، رژیم غذایی غلط، عادات اجابت مزاج غلط، عوامل ژنتیکی، بیولوژیکی و روانی.